Το ευρωπαϊκό δικαστήριο αποφάσισε σε μια πρόσφατη υπόθεση ότι είναι αντίθετο σε εθνική νομοθεσία που προβλέπει ότι ο εργοδότης μπορεί να απολύσει εργαζόμενο εξαιτίας απουσιών από την εργασία που επαναλαμβάνονται κατά διαστήματα, έστω και αν οι απουσίες αυτές είναι δικαιολογημένες.
Κι αυτό στην περίπτωση κατά την οποία οι απουσίες αποτελούν συνέπεια ασθενειών οφειλόμενων στην αναπηρία από την οποία πάσχει ο εργαζόμενος.
Το δικαστήριο λέει ότι το αντίθετο μπορεί να γίνει στην περίπτωση που η νομοθεσία αυτή επιδιώκει τον θεμιτό σκοπό της καταπολεμήσεως του απουσιασμού και δεν υπερβαίνει το μέτρο που είναι αναγκαίο για την επίτευξη του σκοπού αυτού, πράγμα που εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εκτιμήσει.
Επί της ουσίας της απόφασης, η οποία δύναται να ισχύσει σε όλες τις χώρες - μέλη, μπαίνει φρένο στην ανεξέλεγκτη δυνατότητα που έχει ένας εργοδότης να απολύει με βάση τις απουσίες που κάνει ένας εργαζόμενος ο οποίος δικαιολογημένα και λόγω αναπηρίας δεν μπορεί να εργαστεί. Βεβαίως το δικαστήριο κάθε χώρας στο οποίο θα προσφεύγουν οι αντίδικοι, μπορεί να αποφασίσει αν όντως οι απουσίες από την εργασία έγιναν εξαιτίας της αναπηρίας.
Ιστορικό
Στις 2 Ιουλίου 1993, o Σ.Ε. Ρουίζ Κονεχιέρο προσελήφθη ως εργαζόμενος καθαριότητας σε νοσοκομείο της Κουένκα (Ισπανία), που υπάγεται στην Αυτόνομη Κοινότητα της Καστίλλης - Λα Μάντσα (Ισπανία).Η τελευταία επιχείρηση που τον απασχόλησε στη θέση αυτή ήταν η επιχείρηση καθαριότητας Ferroser Servicios Auxiliares.
Ο Κονεχιέρο παρέσχε ομαλά την εργασία του τόσο στην επιχείρηση αυτή όσο και σε εκείνες που τον απασχόλησαν προηγουμένως. Ουδέποτε είχε προβλήματα στην εργασία του ούτε του επιβλήθηκαν κυρώσεις.
Από το κείμενο της αποφάσεως περί παραπομπής προκύπτει ότι, με απόφαση της 15ης Σεπτεμβρίου 2014, το τοπικό παράρτημα Κουένκα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων της Κυβερνήσεως της Αυτόνομης Κοινότητας της Καστίλης–Λα Μάντσα διαπίστωσε ότι ο Κονεχιέρο έπασχε από αναπηρία. Το ποσοστό αναπηρίας του προσδιορίστηκε στο 37%, εκ του οποίου το 32% αφορούσε σωματικούς περιορισμούς λόγω παθήσεως του ενδοκρινικού - μεταβολικού συστήματος (παχυσαρκία) και περιορισμένης λειτουργίας της σπονδυλικής του στήλης και το 5% οφειλόταν σε συναφείς επιβαρυντικούς κοινωνικούς παράγοντες.
Μεταξύ 2014 και 2015, ο Κονεχιέρο περιήλθε σε κατάσταση ανικανότητας προς εργασία κατά τα ακόλουθα διαστήματα:
– από την 1 έως τις 17 Μαρτίου 2014, λόγω οξέος άλγους, το οποίο επέβαλε τη νοσηλεία του σε νοσοκομειακό ίδρυμα από τις 26 Φεβρουαρίου έως την 1η Μαρτίου 2014·
– από τις 26 έως τις 31 Μαρτίου 2014, λόγω ιλίγγου/ναυτίας·
– από τις 26 Ιουνίου έως τις 11 Ιουλίου 2014, λόγω οσφυαλγίας·
– από τις 9 έως τις 12 Μαρτίου 2015, λόγω οσφυαλγίας·
– από τις 24 Μαρτίου έως τις 7 Απριλίου 2015, λόγω οσφυαλγίας·
– από τις 20 έως τις 23 Απριλίου 2015, λόγω ιλίγγου/ναυτίας.
Σύμφωνα με τη διάγνωση των Ιατρικών Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας τα προβλήματα αυτά υγείας ανέκυψαν εξαιτίας εκφυλιστικής αρθροπάθειας και πολυαρθρίτιδας τις οποίες επιδείνωνε η παχυσαρκία του Κονεχιέρο. Οι ως άνω υπηρεσίες συνήγαγαν ότι τα εν λόγω προβλήματα οφείλονταν στις παθήσεις λόγω των οποίων αναγνωρίστηκε η αναπηρία του εργαζόμενου.
Ο Κονεχιέρο ενημέρωσε τον εργοδότη του εμπροθέσμως και νομοτύπως για όλες τις περιόδους απουσίας του από την εργασία λόγω ασθενείας οι οποίες παρατίθενται ανωτέρω με ιατρικά πιστοποιητικά που ανέφεραν τον λόγο των απουσιών αυτών και τη διάρκειά τους.
Με έγγραφο της 7ης Ιουλίου 2015, η Ferroser Servicios Auxiliares ενημέρωσε τον εργαζόμενο για την απόλυσή του κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 52, στοιχείο d, του Εργατικού Κώδικα, με το αιτιολογικό ότι η σωρευτική διάρκεια των απουσιών του, έστω και αν αυτές ήταν δικαιολογημένες, είχε υπερβεί το κατά τη διάταξη αυτή ανώτατο όριο, ήτοι το 20% των εργάσιμων ημερών κατά τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2015, το δε σύνολο των απουσιών του κατά τους δώδεκα προηγούμενους μήνες είχε ανέλθει στο 5% των εργάσιμων ημερών.
Ο Κονεχιέρο προσέβαλε την απόφαση απολύσεως ενώπιον και η απόφαση έφτασε στο ευρωπαϊκό δικαστήριο το οποίο έπρεπε να απαντήσει στο ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα.
«Εμποδίζει η οδηγία 2000/78/ΕΕ την εφαρμογή εθνικής νομοθετικής διατάξεως κατά την οποία ο εργοδότης έχει δικαίωμα να απολύσει εργαζόμενο για αντικειμενικούς λόγους, εξαιτίας απουσιών, έστω και δικαιολογημένων, από την εργασία που όμως επαναλαμβάνονται κατά διαστήματα, αντιστοιχουσών στο 20% των εργάσιμων ημερών σε δύο συναπτούς μήνες εφόσον το σύνολο των απουσιών κατά τους δώδεκα προηγούμενους μήνες ανέρχεται στο 5% των εργάσιμων ημερών, ή στο 25% των εργάσιμων ημερών σε τέσσερις μη συναπτούς μήνες εντός περιόδου δώδεκα μηνών, στην περίπτωση εργαζομένου ο οποίος πρέπει να θεωρηθεί ως άτομο με αναπηρία κατά την έννοια της οδηγίας, όταν η λήψη της άδειας οφείλεται στην αναπηρία του;»
Ο Κονεχιέρο παρέσχε ομαλά την εργασία του τόσο στην επιχείρηση αυτή όσο και σε εκείνες που τον απασχόλησαν προηγουμένως. Ουδέποτε είχε προβλήματα στην εργασία του ούτε του επιβλήθηκαν κυρώσεις.
Από το κείμενο της αποφάσεως περί παραπομπής προκύπτει ότι, με απόφαση της 15ης Σεπτεμβρίου 2014, το τοπικό παράρτημα Κουένκα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων της Κυβερνήσεως της Αυτόνομης Κοινότητας της Καστίλης–Λα Μάντσα διαπίστωσε ότι ο Κονεχιέρο έπασχε από αναπηρία. Το ποσοστό αναπηρίας του προσδιορίστηκε στο 37%, εκ του οποίου το 32% αφορούσε σωματικούς περιορισμούς λόγω παθήσεως του ενδοκρινικού - μεταβολικού συστήματος (παχυσαρκία) και περιορισμένης λειτουργίας της σπονδυλικής του στήλης και το 5% οφειλόταν σε συναφείς επιβαρυντικούς κοινωνικούς παράγοντες.
Μεταξύ 2014 και 2015, ο Κονεχιέρο περιήλθε σε κατάσταση ανικανότητας προς εργασία κατά τα ακόλουθα διαστήματα:
– από την 1 έως τις 17 Μαρτίου 2014, λόγω οξέος άλγους, το οποίο επέβαλε τη νοσηλεία του σε νοσοκομειακό ίδρυμα από τις 26 Φεβρουαρίου έως την 1η Μαρτίου 2014·
– από τις 26 έως τις 31 Μαρτίου 2014, λόγω ιλίγγου/ναυτίας·
– από τις 26 Ιουνίου έως τις 11 Ιουλίου 2014, λόγω οσφυαλγίας·
– από τις 9 έως τις 12 Μαρτίου 2015, λόγω οσφυαλγίας·
– από τις 24 Μαρτίου έως τις 7 Απριλίου 2015, λόγω οσφυαλγίας·
– από τις 20 έως τις 23 Απριλίου 2015, λόγω ιλίγγου/ναυτίας.
Σύμφωνα με τη διάγνωση των Ιατρικών Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας τα προβλήματα αυτά υγείας ανέκυψαν εξαιτίας εκφυλιστικής αρθροπάθειας και πολυαρθρίτιδας τις οποίες επιδείνωνε η παχυσαρκία του Κονεχιέρο. Οι ως άνω υπηρεσίες συνήγαγαν ότι τα εν λόγω προβλήματα οφείλονταν στις παθήσεις λόγω των οποίων αναγνωρίστηκε η αναπηρία του εργαζόμενου.
Ο Κονεχιέρο ενημέρωσε τον εργοδότη του εμπροθέσμως και νομοτύπως για όλες τις περιόδους απουσίας του από την εργασία λόγω ασθενείας οι οποίες παρατίθενται ανωτέρω με ιατρικά πιστοποιητικά που ανέφεραν τον λόγο των απουσιών αυτών και τη διάρκειά τους.
Με έγγραφο της 7ης Ιουλίου 2015, η Ferroser Servicios Auxiliares ενημέρωσε τον εργαζόμενο για την απόλυσή του κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 52, στοιχείο d, του Εργατικού Κώδικα, με το αιτιολογικό ότι η σωρευτική διάρκεια των απουσιών του, έστω και αν αυτές ήταν δικαιολογημένες, είχε υπερβεί το κατά τη διάταξη αυτή ανώτατο όριο, ήτοι το 20% των εργάσιμων ημερών κατά τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2015, το δε σύνολο των απουσιών του κατά τους δώδεκα προηγούμενους μήνες είχε ανέλθει στο 5% των εργάσιμων ημερών.
Ο Κονεχιέρο προσέβαλε την απόφαση απολύσεως ενώπιον και η απόφαση έφτασε στο ευρωπαϊκό δικαστήριο το οποίο έπρεπε να απαντήσει στο ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα.
«Εμποδίζει η οδηγία 2000/78/ΕΕ την εφαρμογή εθνικής νομοθετικής διατάξεως κατά την οποία ο εργοδότης έχει δικαίωμα να απολύσει εργαζόμενο για αντικειμενικούς λόγους, εξαιτίας απουσιών, έστω και δικαιολογημένων, από την εργασία που όμως επαναλαμβάνονται κατά διαστήματα, αντιστοιχουσών στο 20% των εργάσιμων ημερών σε δύο συναπτούς μήνες εφόσον το σύνολο των απουσιών κατά τους δώδεκα προηγούμενους μήνες ανέρχεται στο 5% των εργάσιμων ημερών, ή στο 25% των εργάσιμων ημερών σε τέσσερις μη συναπτούς μήνες εντός περιόδου δώδεκα μηνών, στην περίπτωση εργαζομένου ο οποίος πρέπει να θεωρηθεί ως άτομο με αναπηρία κατά την έννοια της οδηγίας, όταν η λήψη της άδειας οφείλεται στην αναπηρία του;»
Τα σκεπτικά του δικαστηρίου
Επισημαίνεται καταρχάς ότι, όπως προκύπτει από το άρθρο 1 της οδηγίας 2000/78, σκοπός της είναι η θέσπιση γενικού πλαισίου για την καταπολέμηση, στον τομέα της απασχολήσεως και της εργασίας, των διακρίσεων που στηρίζονται σε κάποιον από τους διαλαμβανόμενους στο άρθρο αυτό λόγους, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η αναπηρία. Κατά το άρθρο 3, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, η οδηγία αυτή εφαρμόζεται, εντός των ορίων των εξουσιών που απονέμονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε όλα τα πρόσωπα, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τις απολύσεις.
